كتاب حاضر، حاوي منتخبي از آثار و مقالات دكتر عباس زرياب خويي (1298-1373 خورشيدي) مي‌باشد. استاد زرياب، مورخ، مترجم، اديب، منتقد، محقق، نسخه‌شناس، كتاب‌شناس و مصحح معاصر است كه آثار بسيار باارزشي از وي باقي مانده و يكي از مهم‌ترين آنها ترجمة «تاريخ ايرانيان و عرب‌ها» تاليف تئودور نولدكة آلماني است. از جمله مقالات مندرج در كتاب عبارت‌اند از: تاريخ‌نگاري در ايران؛ تاريخ‌نگاري بيهقي؛ سوگندنامه جهان‌پهلوان؛ قادسيه؛ خوارزم قديم (يك مملكت افسانه‌اي)؛ امام حسين (ع)؛ برهان؛ قضا و قدر؛ معتزله؛ نگاهي تازه به مقدمة شاهنامه؛ پيام شاهنامه؛ و سه نكته دربارة رشيدالدين فضل‌الله. در آغاز كتاب، سه مقاله از استاد ايرج افشار، استاد محمدرضا شفيعي كدكني و استاد عبدالحسين زرين دربارة دكتر زرياب خويي به چاپ رسيده و در پايان نيز، تصاويري از اين استاد برجسته مندرج است.